Có bao nhiêu phụ huynh tự hỏi rằng, liệu bản thân mình với quyền làm cha mẹ lựa chọn trường học, ngành học, các môn học cho con rồi cho rằng như thế là đúng đắn đã thật sự lắng nghe con mình chưa?
Câu chuyện có thật sau đây sẽ khiến nhiều bậc cha mẹ có con thi chuyển cấp vào các trường sẽ phải suy nghĩ về câu nói “Đồng hành cùng con, đừng sống thay cuộc đời con!”, xin mời các bạn cùng lắng nghe:
Cô nữ sinh lớp 9 đã vượt đoạn đường từ An Giang đến Đồng Nai, tự thuê phòng trọ ở một mình, xin phụ quán nước để tự sống. Cho đến lúc được công an tìm thấy, cô bé không muốn trở về nhà dù gia đình đã tìm khắp nơi ròng rã. Nguyên nhân chỉ vì bạn chán và không muốn học nữa, xin nghỉ nhưng ba mẹ “ép” phải học, phải thi tuyển sinh lớp 10 mà không có lựa chọn nào khác.
Câu chuyện làm tôi nhớ đến bạn học sinh cùng lớp con mình. Cậu bé bị sốc tâm lý khi mẹ mất đột ngột buộc cha quyết định phải chuyển trường cho con trai. May mắn là cậu đã dần trở nên vui vẻ, hòa đồng hơn trong môi trường hoàn toàn xa lạ, học hành dần ổn định dù cũng đôi khi bị nhắc nhở vì chểnh mảng. Ba luôn đồng hành với con trai. Ngay trước kỳ thi tuyển sinh lớp 10 tại TP.HCM năm nay, cậu đã đăng ký không dự thi. Bạn chỉ muốn học nghề, rất thích nấu ăn và muốn trở thành đầu bếp. Ba cậu đồng ý với lựa chọn của con, không ép thi hay học tiếp mà cho con chuyển hướng sau khi hoàn tất chương trình lớp 9. Nên ngày lễ tri ân và trưởng thành, cậu đến chụp hình lưu niệm chung vui cả lớp rồi về, bắt đầu những ngày hè nghỉ ngơi, trong khi các bạn mình vào kỳ tuyển sinh đầy nước mắt như đã thấy.
Liệu có bao nhiêu đứa trẻ đang dần trưởng thành được tự do chọn lựa cuộc sống, việc học theo ý mình và cha mẹ hoàn toàn tôn trọng? Sẽ không bao giờ có con số thống kê chính xác. Ngay cả 18 tuổi vào đại học đôi khi còn không đủ lý lẽ để bảo vệ và được chọn đúng ngành mình yêu thích, có thế mạnh, nữa là học trò lớp 9.
Chúng ta thường được tiếp nhận thông tin các sự việc con bị ép học hay không ít học sinh chọn trường, chọn ngành theo ý phụ huynh vì cha mẹ muốn vậy và “con cãi cha mẹ trăm đường con hư”. Liệu có bao nhiêu phụ huynh tự hỏi rằng, điều bản thân mình với quyền làm cha mẹ lựa chọn rồi cho rằng như thế là đúng đắn đã thật sự lắng nghe con mình chưa? Và bao nhiêu người lớn đã nhìn vấn đề, sự việc của con trẻ bằng góc nhìn của chúng hay từng tham khảo ý kiến con trước khi quyết định?
Hãy thử một lần tự vấn chính mình. Đành rằng phụ huynh luôn muốn con mình được chăm sóc hiệu quả nhất, sống trong môi trường tốt nhất. Nhưng cha mẹ đâu thể nào sống thay được bởi đó là cuộc đời và tương lai của con. Đồng hành cùng con không chỉ là một từ quen thuộc hay câu cửa miệng, càng không phải để nói cho vui. Bắt đầu từ lắng nghe, chia sẻ và tư vấn bằng trải nghiệm của cha mẹ nhưng cần tham khảo và nhìn dưới lăng kính con trẻ. Chúng cần được sống cuộc đời của chính mình chứ không phải làm thay hay nối dài giấc mơ cha mẹ từng dở dang ngày nào.
Trên đây là chia sẻ từ góc nhìn của một nhà báo về những trường hợp cha mẹ áp đặt và đặt kỳ vọng quá nhiều vào con của mình mà không cho con được lựa chọn theo sở thích của riêng mình.
Thực tế đã chứng minh, giá trị gia đình là giá trị nền tảng và giá trị bên trong của một đứa trẻ là giá trị cốt lõi làm cho con có thể trưởng thành và lớn lên. Đôi khi, cha mẹ nghe con không phải để đánh giá, mà lắng nghe chỉ để biết thì bản thân sẽ mang một tâm thế khác”.
Nhiều người cho rằng, cái mình cần bồi đắp cho các con chính là tình cảm gia đình, đồng hành cùng với con, tạo cơ hội tham gia nhiều trải nghiệm học tập thực tế. Chính những cái trải nghiệm đó cho bạn tinh thần ham học hỏi, tạo ra giá trị kết nối cho mình với con. Đồng hành giáo dục với con thực sự là một cuộc đua marathon, nếu chúng ta chia nhỏ được những bước đi và nhịp thở thì các con sẽ đi bền và không bị áp lực.
Chúng ta sẽ không nhìn ra được áp lực của con nếu chúng ta không dành đủ thời gian cho đứa trẻ đó. Cha mẹ hãy dành thời gian quan sát và trò chuyện với con để biết khi nào chạm đến giới hạn của đứa trẻ, từ đó chúng ta biết cách dừng lại một chút để “thở”.